Темирканов, Юрий Хатуйы фырт
Темирканов Хатуйы фырт Юрий (кæсгон-черкес. Темыркъан Юрий; 1938-æм азы 10-æм декабрь, Налцыкк, Кæсæг-Балхъар) — у советон æмæ уæрæсейаг дирижёр, ССРЦ-ы адæмон артист. Ссæдз азты дæргъы фылдæр у Уæрæсейы сгуыхт коллектив Бетъырбухы филармонийы академион симфонион оркестры æнæивгæ разамонæг.
| Юрий Хатуйы фырт Темирканов | |
|---|---|
| кæсгон-черкес. Темыркъан Юрий | |
.jpg) | |
| Иумæйаг информаци | |
| Райгуырды датæ | 1938-æм азы 10 декабры[1][2][…] |
| Райгуырæны бынат | |
| Мæлæты датæ | 2023-æм азы 2 ноябры[3][4] (84 азы) |
| Мæлæты бынат | |
| Ныгæныны бынат | |
| Бæстæ | |
| Професситæ | дирижёр, музыкалон педагог, оперный режиссёр |
| Инструменттæ | альт[d] æмæ скърипкæ[d] |
| Жанртæ | классикон музыкæ[d] |
| Лейблтæ | Sony BMG[d], Мелодия[d], EMI[d] æмæ RCA Victor[d] |
| Хорзæхтæ | «Фыдыбæстæйы раз сгуыхтдзинады тыххæй» орден I-аг къæпхæны,«Фыдыбæстæйы раз сгуыхтдзинады тыххæй» орден II-аг къæпхæны, «Фыдыбæстæйы раз сгуыхтдзинады тыххæй» орден III-аг къæпхæны, Ленины орден, ССРЦ-ы адæмон артист, Уæрæсейы паддзахадон преми, ССРЦ-ы паддзахадон преми (дыууæ хатты) |
 Викикъæбицы медиа | |
Цардафыст ивын
Ахуыр кодта Ленинграды консерваторийы цур музыкалон скъолайы скърипкæ æмæ альты кълæсты, стæй та ― консерваторийы Илья Мусины оперон-симфонион дирижёрты къласы. Консерватори каст фæуыны азы (1965) Темирканов дебют скодта Ленинграды оперæ æмæ балеты чысыл театры Джузеппе Вердийы «Травиатæ» оперæ сæвæрынæй. Иу азы фæстæ фыццаг бынат ахсы Дирижёрты II-аг Æппæтцæдисон конкурсы Мæскуыйы, æмæ 1968-æм азы райдайы разамынд дæттын Ленинграды филармонийы академион-симфонион оркестрæн. 1976-æм азæй 1988-æм азы онг Темирканов у Кировы номыл оперæ æмæ балеты театры аивадон разамонæг æмæ сæйраг дирижёр. 1987-æм азы уыцы театры оркестримæ уый оперæты «Борис Годунов», «Пиковая дама» и «Евгений Онегин»-ы сарæзты уæлдай ма дæтты концерт Лондоны.
Евгений Мравинскийы мæлæты фæстæ, 1988-æм азы Темирканов сси Уæрæсейы сгуыхт коллектив Бетъырбухы филармонийы академион симфонион оркестры аивадон разамонæг æмæ сæйраг дирижёр. Ацы коллективимæ дирижёр кусы абоны онг.
Темирканов арæх кусы фæсарæйнаг оркестртимæ: 1980-æм азы уый Лондоны бацахста Къаролы филармонион оркестры æрбахонгæ дирижёры бынат, æмæ 1992-æм азæй фæстæмæ 1998-æм азы онг уый уыдис уыцы оркестры сæйраг дирижёр. Темирканов кæимæ куыста, уыцы æндæр коллективты ’хсæн сты Балтиморы симфонион оркестр, Данийы симфонион оркестр æмæ æндæртæ.
2007-æм азæй фæстæмæ Темирканов у сæйраг æрбахонгæ Стыр театры дирижёр[5] [6].
Темиркановы дирижёрон æрмдзæфы зыны стыр эмоционалондзинад, арфдзинад. Темиркановы репертуары ис Чайковскийы симфонитæ, Стравинскийы балеттæ æмæ æндæр уацмыстæ.
Хорзæхтæ æмæ премитæ ивын
- Орден «Фыдыбæстæйы раз фесгуыхыны тыххæй», I-аг къæпхæны ( 2008-æм азы 9-æ декабрь) — Фыдыбæстæйы æмæ дунеон музыкалон аивад райрæзтмæ хайбавæрд æмæ бирæазыккон сфæлдыстадон архайды тыххæй[7]
- Орден «Фыдыбæстæйы раз сгуыхтдзинады тыххæй», II-аг къæпхæны (2003-æм азы 10-æм декабрь) — Музыкалон аивад райрæзынæн стыр хайбавæрды тыххæй[8]
- Орден «Фыдыбæстæйы раз фесгуыхыны тыххæй», III-аг къæпхæны (1998)
- Ленины орден (1983)
- Орден «Сыгъдæг Кирилл æмæ Мефодий» (Болгари, 1998)
- ССРЦ-ы адæмон артист (1981)
- УСФСР-ы адæмон артист (1976)
- Кæсæг-Балхъары АССР-ы адæмон артист (1973)
- 1998-æм азы Уæрæсейы Федерацийы паддзахадон преми литературæ æмæ аивады тыххæй (1999-æм азы 4-æм июнь) — 1995—1998 азты Бетъырбухы Д. Шостаковичы номыл академион симфонион оркестры концертон программæты тыххæй[9]
- 2002-æм азы Уæрæсейы Федерацийы Президенты преми литературæ æмæ аивады тыххæй (2003-æм азы 13-æм февралы)[10]
- ССРЦ-ы Паддзахадон преми (1976, 1985)
- УСФСР-ы М. Глинкайы номыл Паддзахадон преми (1971)
- Преми «Триумф» (2003)
- Царское селойы аивадон преми (2002)
- Зонад æмæ Культурæйы Орден «Номдзыд Екатеринæ» (уырыс. «Екатерина Великая»), (2002)
- Бетъырбухы кадджын бæстаг (2009)
Фиппаинæгтæ ивын
- ↑ 1,0 1,1 Deutsche Nationalbibliothek Иумæйаг нормативон контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
- ↑ Yuri Temirkanov // SNAC (англ.) — 2010.
- ↑ Умер худрук Петербургской академической филармонии Темирканов (уырыс.)
- ↑ Умер худрук Санкт-Петербургской филармонии Юрий Темирканов (уырыс.)
- ↑ Стыр театр æрбахуыдта Юрий Темиркановы
- ↑ И. Муравьёвæ.[Стыр театр сæ куыстмæ 'рбахуыдта Юрий Темиркановы// газет Новая газета. 2007. 7-æм февраль. № 4288. (англ.)
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 9 декабря 2008 года № 1750 «О награждении орденом „За заслуги перед Отечеством“ I степени Темирканова Ю. Х.» (уырыс.)
- ↑ Указ Президента Российской Федерации|Указ Президента РФ от 10 декабря 2003 г. № 1460 (уырыс.)
- ↑ Указ Президента РФ от 4.06.1999 № 707 (уырыс.)
- ↑ Указ Президента РФ от 13 февраля 2003 г. № 148 (уырыс.)
Æрвитæнтæ ивын
| Развæдгæнæг: Евгений Мравинский |
УСК Ленинграды филармонийы АСО 1988— |
Ивæг: |