Выборг: различия между версиями

'''Вы́борг''' ({{lang-fi|Viipuri}}, {{lang-sv|Viborg}}, {{lang-de|Wiborg}}) у [[Ленинграды облæст]]ы сахар, [[Ленинграды облæсты Выборджы район|Выборджы районы]] административон центр. Цæрджыты нымæц 2009-æм азы 1 январмæ у 77766 адæймаджы, 2008-æм азы дæргъы уыцы нымæц 171 адæймагæй фæфылдæр и<ref name="otchet">{{cite web|lang=ru|url=http://vbgcity.ru/sites/default/files/O_2008%20.doc|title=Отчет о социально-экономическом развитии муниципального образования «Город Выборг» за 2008 год.|publisher=Официальный сайт Выборга}}</ref>. [[Гатчинæ]]йы фæстæ Выборг у Ленинграды облæсты дыккаг стырдæр сахар.

Выборг кæд стыр сахар нæу, уæддæр дзы бирæ фенддæгтæ ис, уыдоны ’хсæн [[Выборджы гæнах]], [[АлвараАлвар Аалтойы библиотекæ]], парк [[Монрепо]], Сахаты мæсыг æмæ сæдæгай æндæртæ<ref>{{чиныг|автор = Волкова Л. Г, Геращенко Л. В, Коробова Т. А, Усольцева Т. В, Федосеева В. Н.|сæргонд = Вехи выборгской истории|бынат = Выборг|аз = 2005|фæрстæ = 211}}</ref>. Сахармæ æрбацæуынц бирæ туристтæ, сæ фылдæр — [[Уæрæсе]]йы æндæр регионтæй æмæ [[Финлянди]]йæ.

[[1293]] азæй [[1710]] азмæ Выборг уыд Швецийы[[Швеци]]йы фидар. [[1403]] азы Швецийы къарол Эрик Выборгæн радта сахары статус.

1710 азы, [[Ништадты фидыды бадзырд]]мæ гæсгæ, Выборг бацыд [[Уæрæсейы импери]]йы скондмæ (фæстæдæр сси автономон Финляндийы Стыр Герцогады хай).

[[Октябры революцийыреволюци]]йы фæстæ Финлянди расидти йæ хæдбардзинад, ууыл советон хицæуад сразы. Афтæмæй Выборг сси ног паддзахады ахсджиагдæр сахартæй иу. [[Зымæгон хæст]]ы фæстиуæгæн [[1940]] азы Выборг бацыдис [[Советон ЦæдисыЦæдис]]ы скондмæ, йæ финнаг цæрджытæ æппæтæй ралыгъдысты Финляндийы мидæг регионтæм.

[[1941-æм аз]]ы [[Æртыккаг Рейх|Герман]] Советон Цæдисмæ куы балæбурдта, уæд Финляндийы æфсад дæр йемæ — финнаг историктæ уыцы хæст [[Дарддæргæнæн хæст]] хонынц. Уыцы хæсты рæстæг финнæгты къухы бафтыд Выборг фæстæмæ бацæхсын. Советон æфсад дзы раздæхтараздæхти æрмæст [[1944-æм аз]]ы [[20 июны]]<ref>{{cite web|url=http://www.allmuseums.spb.ru/mus_viborg/exposition.shtml|title=Государственный музей «Выборгский замок»}}</ref> — уыцы бонæй фæстæмæ сахар æдзухдæр уыди [[Уæрæсейы ФедерацийыФедераци]]йы сконды.