Токаты Алихан: различия между версиями

1916-æм азы фæззæджы амард Алиханы фыд Инус æмæ октябры поэт ныууагъта йæ ахуыр æмæ раздæхт Ирыстонмæ. 1917-æм азы бацыд ирон революцион-демократон парти «[[Кермен (парти)|Кермен]]<nowiki/>»-мæ. Æнувыдæй архайдта Цæгат Кавказы революцион змæлды. Иста хайад Терчы бæстæйы II съезды куысты Пятигорскы, уым æй равзæрстой Терчы республикæйы уæлдæр орган — Адæмон Советмæ.

 

Токаты Алихан фыссын райдыдта 1909-æм—1910-æм æзты. Уæды фыст æмдзæвгæтæ йæ тетрады баззадысты. Уыцы æмдзæвгæты ’хсæн сты «Иунæджы бон», «Амонд», «Дуне», «Хур» æмæ а.д. Æмдзæвгæтæй уæлдай ныффыста драмæ æмæ публицистикон æрмæджытæ дæр. Классикон сонеты формæйы у фыст йе ’мдзæвгæ «Цыкурайы фæрдыг», йæ сюжеты бындур ис адæмон мотив алæмæты фæрдыгы тыххæй, кæцы аххæст кодта йæ хицауы фæндтæ. Токаты фыста æмбисæндтæ дæр: «Хæрæг æмæ булæмæргъ», «Уасæг, хъаз, бабыз æмæ гогыз». 1912-æм азы кæнæ 1913-æм азы ныффыста йæ пьесæ «Урс сынтытæ», сценæйыл æй сæвæрдта Бакуйы ирон драмон къорд 1914-æм азы февралы. Уыцы пьесæ хауы йæ рагон сфæлдыстадмæ æмæ дзы ахсы уæлдай ахсджиаг бынат<ref>Токаты Алихан, Уацмыстæ.—Дзæуджыхъæу, ИР 2004</ref>.

 

1920-æм азы Алихан райдыдта кусын Ирыстоны зылды революцион комитеты зæхгуысты хайады Джезæлы районы ревкомы сæрдарæй. Бирæ фæндтæ уыд æвзонг поэтæн, фæлæ хъыгагæн йæ къухты нæ бафтыдысты. Уыцы аз Токаты Алихан фæрынчын тифæй æмæ сыстынхъом нал уыд. Йæ мæлæты размæ Алиханы хо фехъуыста топпы гæрах: йæхæдæг систа йæхимæ къух æви знаджы нæмыгæй амард, уымæн ничи ницы базыдта. Ныры онг дæр йæ мæлæты аххоссаг бæлвырд нæу. Поэты баныгæдтой Дæргъæвсы, рагон æгъдаумæ гæсгæ йын йæ чырыны нывæрдтой йæ къухфыстытæ дæр. Фæлæ 1953-æм азы Цæгат Ирыстоны наукон-иртасæг институт поæты ингæн куы райгом кодта, уæд гæххæттæ уым нал разындысты.

== Фиппаинæгтæ ==