Чегемы æхсæрдзæнтæ: различия между версиями

'''Чегемаг æхсæрдзæнтæ''' — æрдзон фенддаг, цæугæдæттæ [[Адайсу]], [[Сакал-Туп]] æмæ [[Каяарты]] цы къорд æхсæрдзæны æмбæлы, уыдоны иумæйаг ном. ÆмтгæйÆмткæй амынд дæттæ æппынфæстаг бакæлынц, [[Чегем (цæугæдон)|Чегемы]] цæугæдонмæ. Сæ баиуы бынат æрхастой  [[Чегемы район|Чегемы районмæ]]; [[Кæсæг-Балхъар|Кæсæг-Балхъары]] республикæРеспубликæ, [[Уæрæсе]]. Амынд фенддæгтæм хæстæгдæр цæрæнрæттæ сты хъæутæ [[Дæллаг Чегем]] æмæ [[Хушто-Сырт]].  Егъау кæй схонæн ис, ахæм бынæттæй та æхсæрдзæнтæм хæстæгдæр у горæт  [[Чегем (сахар)|Чегем]], йæ централон район у æрдзон диссагæй 44 километры дæрддзæф. Республикæйы сæйраг сахар, [[Налцыкк]], æрбынат кодта 55 километры дарддæр.

Чегемы æхсæрдзæнты къорд арæзт у æртæ æхсæрдзæнæй<ref>[https://tonkosti.ru/%D0%A7%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D1%8B Чегемские водопады ]</ref>. [[Чегемы ком|Чегемы комыл]] хуссарæрдæм куы хизай, уæд Дæллаг Чегемы хъæуæй 2дыууæ километры фалдæр фæвæййы Чысыл Чегемаг æхсæрдзæн, кæнæ Адай-Су («чызджыЧызджы дзыкку»). Уый æркæлы Чегемдонмæ рахизырдыгæй цы иуномонæмном фæрсагдон бафты, ууыл. Æхсæрдзæн фæндагæй 200 метры фалдæр ис æмæ æддаг бакастæй цыма егъау дурын нук у, афтæ зыны. Уыцы нукыл дæлæмæ хауы Адайсу-цæугæдоны лæсæн. Ацы фыццаг æхсæрдзæн æппæт къорды дæр тыхджындæрыл нымад цæуы, йæ бæрзæнд хæццæ кæны 30 метрмæ.

Дарддæр, Хушто-Сырт хъæуы хуссæртты райдайы Чегемы нарæг (Су-Аузу — «хъуырæйХъуырæй дон»); комы уæрх тæккæ нарæджы нæу 25 метрæй фылдæр. Ацы къуындæг раны æрбынат кодтой Стыр ЧегемагЧегемы æхсæрдзæнтæ. Уыдонæй фыццаг бæлццоны раз фегуыры Сакал-Туп цæугæдоны æркæлæн. Раздæрон æхсæрдзæнау ай дæр дурын нучы æнгæс у, фæлæ йæ бæрзæнд æмæ доны цавд дзæвгар къаддæр сты.

Ацы ранæй- ма хуссармæ километры ’рдæг куы айгæрдай, уæд разыны Сæйраг Чегемы æхсæрдзæн, йæйе сфæлдисæг цæугæдон Каяартымæ æфтыдæй. Ацы цæугæдон дæр фæстæдæр Чегеммæ рахизырдыгæй бакæлы. Амынд æхсæрдзæн Чегемæгты æхсæн нымад у тæккæ тæмæссагдæрыл, уымæн æмæ фактиконæй у каскадтæй арæзт æхсæрдзæн; чи дзы, къæпхæнгай, æрхауы 50-6050–60 метры бæрзондæй, кæцыдæртæ та къæдзæхты скъуыдтæй лæдæрсынц къулвахсы уæллаг хайæ.  Уыцы къæпхæнтыл хаугæйæ доны пырхæнтæ лыстæгæй-лыстæгдæр кæнынц, æрттивынц хуры рухсмæ æмæ тæмæн калынц<ref>http://strana.ru/places/195215/info</ref>.

ЧегемагЧегемы донхауæнтææхсæрдзæнтæ сты Кæсæг-Балхъары туристон фендтæгтæй сæфенддæгтæй иу, ардæм арæх æрбаласынц туристы къордтæ [[Кавказы Суардæттæ|Кавказы Суардæттæй]] æмæ Цæгат Кавказы æндæр регионтæй. Бынæттон туристон инфраструктурæ тынг хъæздыг нæу, ис дзы чысыл фысымуат æмæ кафе.