Арагац: различия между версиями
Содержимое удалено Содержимое добавлено
чНет описания правки |
чНет описания правки |
||
Рæнхъ 27:
'''Арага́ц''' ({{Lang-hy|Արագած}}), раздæр тюркагыл '''Алагёз''' — хицæнгонд хæххон массив [[Сомих|Сомихы]] ныгуылæны ’рдыгæй, йæ бæрзæндмæ гæсгæ ахсы цыппæрæм бынат [[Сомихы уæлвæз|Сомихы уæлвæзы]] æмæ у иуыл бæрзонддæр хох нырыккон Сомихы. Йæ бæрзæнд у 4090 метры (4095 метры, Смитсоны институты бæрæггæнæнтæм гæсгæ). Хæххон массивы дæргъ скæсæнæй ныгуылæны ’рдæм у 40 км онг, цæгатæй хуссармæ — 35 км онг. Быннаг хайы фахс у хъæдæй æмбæрзт, уæлдæр та уыгæрдæнтæй. Арагацы бæрзæндæй пайда кодтой регион [[Хъарс]]ы — [[Гюмри|Гюмрийы]] (Александрополь) — [[Ереван|Ереваны]] цы æфсад архайдта, уыдонæн ориентиры хуызы.
''Арага́ц'' у рагон сомихаг ном, уымæй уæлдай ма йæ зыдтой ''Арака́ц'', ''Аркаде́з'' формæты. Йæ этимологи бæлвырдгонд нæу — гæнæн ис æмæ у урартаг паддзах Аргишийы
Хохы тюркаг ном ''Алагёзы ''хицæн кæнынц ныхæстæ ''ала'' — «хъулон» æмæ ''гёз '' — дырысæй «цæст», топонимты «ратæдзæн, мæсчъыдон» кæнæ «æфцæг, ныллæг бынат хæхты рагъы» (Мурзаев, 1984-æм аз) — [[Фæскавказ]]ы иуыл бæрзонд бынаты номæн нæ бæззынц. Фæлæ [[Азербайджан|Азербайджаны]] цæгаты ’рдыгæй цы бынæттон термин ''алагёз ''сфидар ис (зæхх урс тæппытимæ), уый хорз æвдисы Алагёзы сконд йæ къаннæг цъититимæ<ref name="Pospelov">
Рæнхъ 34:
== Геологи ==
Арагацæн ис 4 бæрзæндты, иуыл бæрзонд — цæгатаг (4090 м), ныгуылæны бæрзæнд — 4007 м, скæсæны — 3916 м, хуссары — 3879 м. Сæ уындмæ гæсгæ сты 200 км периметримæ конусы хуызæн. Бæрзæнды ’хсæн уæвы вулканы кратер, йæ арфад 350 м, йæ вæзн
Арагац у стратовулкан. Саразтæуыд плиоцен æмæ плейстоцены эпохæты райдайæны. Раздæр æнхъæлдтой æмæ вулкан активон уыд нырыккон периоды онг, фæлæ морфологикон æрмæджы æрæджыон аргоновы датировкæ сбæлвырд кодта æмæ фæстаг хатт вулкан активон уыд астæуккаг æмæ кæройнаг плейстоцены. Сомихаг вулканолог Караханяны ныхæстæм гæсгæ вулканы иуыл æвзонг конустæ, быннаг хайы кæдон сты, уыдон саразтæуыдысты 3 мин азы размæ. Арагацы фæхстæй цæуы бирæ цæугæдоны — Гехарот, Амберд, Наришд, Манташ, Гехадзор, Цахкаовит æмæ а. д.<ref>[http://www.mountain-forecast.com/peaks/Mount-Aragats <span data-segmentid="268" class="cx-segment">ecas</span>]</ref> (хæлцад суадонæй, къæвдайæ æмæ митæй).
| |||