Хъызылбаштæ: различия между версиями

'''Хъызылбаштæ''', кызылбаштæ ([[тюркаг æвзæгтæ|тюркагау]] амоны «сырхсæр», {{lang-az|Qızılbaş}}, {{lang-fa|قزلباش}} Qizilbāsh, {{lang-tr|Kızılbaş}}) — XV—XVI æнусты [[Иран]], [[Анатоли]] æмæ [[Азербайджан]]ы чи хатти, ахæм тюркаг цæугæцардгæнæг знæмты иугонд. Кæд сæ фылдæр тюркагау дзурæг адæм уыдысты, уыдоны ’хсæн уыд æндæр адæмты минæвæрттæ дæр — [[талышæгтæ]], [[лурæгтæ]], [[курдæгтæ]] æмæ æндæртæ.

 

[[1502-æм аз]]ы хъызылбаштæ ныддæрæн кодтой паддзахад [[Ак-Коюнлу]] æмæ сфидар кодтой Ираны сæргъы сæ сих Исмаил Сефевийы. Уыцы сих та радта знæмæн ном «шахсевантæ» (ома «сахуарзджытæ»). Уыцы ном уыдон хæссынц ныронг. Скæсæн Ираны хъызылбашты къорд та бахъахъхъæдта сæ раздæры ном.

 

Хъызылбашты элитæ æлдариуæг кодта Ираны суанг XVI æнусы кæронмæ, ома сах Аббас Фыццаджы реформæты онг. Уымæ гæсгæ Сефевидты Ираны арæх хуыдтой «хъызылбашты паддзахад» (зæгъæм, уæды заманы уырыссаг документты).