Бетховен, Людвиг ван: различия между версиями

'''Лю́двиг ван Бетхо́вен''' ({{lang-de|Ludwig van Beethoven}}, [ˈluːtvɪç fan ˈbeːt.hoːfən], райгуырдис [[1770-æм аз]]ы 16 декабры [[Бонн]]ы, [[Вестфали]]йы – амардис [[1827-æм аз]]ы 26 мартъийы [[Венæ]]йы, [[Австри]]йы эрцгерцогад) у немыцаг композитор æмæ пианист, «[[Венаг классикон скъола|Венаг классикон скъолайы]]» минæвар.

Бетховен у ныгуылæн классикон скъолайы дæгъæлон фигурæ классицизм æмæ романтизмы периодты ’хсæн, дунейы æппæты аргъуцаккаг æмæ арæхдæр цæгъдынмæ ’ххæстгæнæн композитортæн сæ иу. Фыста йæ рæстæджы уæвæг алы жанры дæр, уыдонмæ бафтаугæ оперæ, музикæ драмон спектакылтæм, зæлхорон уацмыстæ.

Йæ аивбаззады алкæмæй нысанджындæртыл нымад цæуынц инструменталон сфæлдыстæдтæ: [[фортепиано]]н, [[хъисынфæндыр]]он æмæ [[виалæнчел]]он [[сонатæ]]тæ, фортепианойы æмæ скрипкæйыскърипкæйы концерттæ, [[квартет]]тæ, [[увертурæ]]тæ, [[симфони]]тæ. Бетховены сфæлдыстат стыр тæфаг скодта [[XIX]] æмæ [[XX]] æнусты симфонизмыл.

Гыццыл Людвигæй йæ фыд дыккаг [[Моцарт]] саразынмæ хъавыди æмæ йæ йæхæдæг райдыдта скрипкæскърипкæ æмæ клавесиныл цæгъдын ахуыр кæнын. 1778 азы Кёльны скондæуыд лæппуйы фыццаг ралæуд. Фæлæ диссаджы-сæрæн сывæллон не сси æмæ йæ йæ фыд бафæдзæхста йæ коллегатыл. Сæ иу æй ахуыр кодта органыл цагъдыл, иннæ та — скрипкæйылскърипкæйыл.

1780 азы Боннмæ æрцыди органист æмæ композитæр Кристиан Готлоб Нефе æмæ уый сси Бетховены æцæг ахуыргæнæг. Нефе йæ ’виппайд бамбæрста, æмæ лæппумæ курдиат ис, уый. Базонгæ йæ кодта Бахы «Рæст темпæвæрд клавиримæ» æмæ Генделы сфæлдыстадимæ, æмæ ма хистæр æмдуггæгты: Ф.Е.Бахы, [[Гайдыны]] æмæ [[Моцарты]]. Нефейы фæрцы ма рухс федта Бетховены фыццаг уацмыс – вариацитæ Дресслеры маршы темæйыл. Гъеуæд Людвигыл цыди 12 азы æмæ куыста галуанмæхау органисты æххуысгæнæгæй.

«Нæй ахæм уацмыс, кæцы мын уыдаид фыр ахуыргонд; æппындæр мæхицæй зондджын равдисынмæ нæ фæнд кæнын, зæгъгæ, фæлæ-иу мæ гыццылæй фæстæмæ фæндыд алы дуджы хуыздæр æмæ куырыхондæр адæмы мидапп бамбарын».