Тæрхон:Уæлладжыры фæндаг

Вариант «Уæлладжыры фæндаг»

1) Русско-Осетинский словарь. Составил В.И. Абаев. 25.000 слов. Государственное издательство иностранных и национальных словарей. Москва — 1950, стр. 63 (не в разделе географич. названий, а в общем разделе с остальными словами):

Военно-Грузинская дорога — Арвы комы фæндаг (неточность, точнее будет — Арвыкомы фæндаг),

Военно-Осетинская дорога — Уæлладжиры фæндаг (опечатка, правильно — Уæлладжыры фæндаг).

Во втором издании словаря (Русско-осетинско словарь. Составил В.И. Абаев. Редактор издания М.И. Исаев: Около 25000 слов. Издание второе, исправленное и дополненное. г. Москва, Изд-во «Советская энциклопедия», 1970.), эти две статьи убраны. Соответственно их нет электронном вариант второго издания в формате лингво (на аллингво.ру).

Предлагаю переименовать эту статью в Уæлладжыры фæндаг. Иры хæстон фæндаг все равно останется в виде перенаправления. Это не ошибочное название, но, по всей видимости, абаевский вариант точнее и именно он изначальный.

2) Вот нашел еще упоминание об этой дороге в народной песне (Тотиты Акимы зарæг):

Уæй, уæдæ, Уæлладжыры фæндаг комæй рабарстой…

Уæй, уæ, дзæнæты бадай!

Уæй тох æмæ, Цæразонты Аким, мæнæ тох!

Источник: http://iratta.com/pesnisatsaev/print:page,1,3833-totity-akimy-zaraeg-pesnja-ob-akime-totieve.html

3) Хозиты Федыр. «Уæлладжыры комыл — Туалтæм». Дзæуджыхъæу: ир, 1999.

• • «Доны галиувæрсты Уæлладжыры фæндаг аразджытæ къæдзæх арф бакъахтой æмæ дзы уæрдонвæндаг сарæзтой.» (29-æм фарс)

• • «Уæлладжыры фæндаг Буронæй дарддæр цæуы Къасарайы уынгæг комыл Зæрæмæгмæ, уырдыгæй Мамысоны æфцæгыл — Фæскавказмæ.» (60-æм фарс)

Уæлладжыры фæндаг Буронæй дарддæр цæуы Къасарайы уынгæг комыл Зæрæмæгмæ, уырдыгæй Мамысоны æфцæгыл — Фæскавказмæ.

• • «Туалгомы цæрджытæн Къасарайы рахизæн кæй нæ уыдис, уымæ гæсгæ сын æнгомдæр бастдзинæдтæ уыд Хуссар Ирыстон æмæ Гуырдзыимæ. XIX æнусы æмбисмæ хаудысты Тифлисы губернæйы, Душеты, Гуры æмæ Тифлисы уездты хыгъдмæ. Уæлладжыры фæндаг сарæзты фæстæ бацыдысты Терчы облæсты хыгъдмæ.» (146-æм фарс)

---

Хозийы-фырты чиныджы ма ис ахæм вариант (мæ зæрдæмæ нæ цæуы):

• • «Къасарайы уынгæг, фæлæ аргъæутты дзуринаг рæсугъд комы кæддæр адæм агуырдтой цæрæн бынæттæ. Рæстæгæй рæстæгмæ кæрæдзимæ цæуынæн æмæ ныббырстытæн арæзтой къахвæндæгтæ. Фæстагмæ, Хæстон-Ирон фæндаг сарæзты руаджы, Къасарайы фæци æнæбары уæрдонвæндаг.» (62-æм фарс)

---

Вариант «Уæлладжыры комы фæндаг»

Беруаты Барисы уац «Уæлладжыры комы фæндаг», газет «Рæстдзинад», 2010 азы 25 август (фф. 2, 4):

• Иу ныхасæй, фæндагæн канд хæдзарадон нысаниуæг нæ уыд, фæлæ ма йæ ахадындзинад фылдæр кодта хæстон хъуыддаджы дæр, æмæ XIX æнусы дыккаг æмбисæй фæстæмæ уырыссагау хуыйнын райдыдта «Военно-осетинская дорога».

Вариант «Паддзахфæндаг»

А. Дз. Цагаева, Топонимия Северной Осетии. Часть II. Издательство «Ир» Орджоникидзе, 1975 [Стр. 283–284]:

• Паддзахфæндаг «Военно-Осетинская дорога», букв. «царская дорога». (Паддзахфæндаг < паддзах «царь», «государь» + фæндаг «дорога»). Дорога, соединяющая Северную Осетию через Алагирское ущелье, Туалетию и Мамисонский перевал с Грузией. Идея построения этой дороги возникла еще в 1824—1825 гг. Но построена она была только в 1879 году.

---

• Кроме одного издания одного словаря, как можно быть уверенным, что Уæлладжыры фæндаг именно эта дорога? Я не против, но хочется быть уверенными, что мы верно переименовываем статью. Может, пока в этой статье упомянуть название Уæлладжыры фæндаг, а статью не переименовывать? Amikeco 12:22, 10 апрелы 2010 (UTC)

Давайте пока оставим так. Я спрошу у историка. --Dziglo 13:46, 10 апрелы 2010 (UTC)