Лиссабоны стыр зæххæнкъуыст

Лиссабоны стыр зæххæнкъуыст, зæгъгæ, афтæ хуындæуы, 1755 азы 1 ноябры райсомæй 9:20 сахатыл чи æрцыдис, уыцы фыдбæллæх. Уый ныххæлæттаг кодта Португалийы сæйраг сахар Лиссабон, æмæ нымад у историйы тæккæ æбуалгъдæр æмæ бынгæнæгдæр зæххæнкъуыстытæй иуыл. Уый азарæй 6 минуты дæргъы фæмардысты 100 мин адæймаджы. Сейсмикон æнкъуыстыты фæстæ уыдис зынгсирвæзт æмæ, Лиссабон былгæрон æвæрд кæй ис, уый фыдæй бирæ бæллæхтæ æрхæссæг цунами.

Зæххæнкъуысты фæстæ Португалийы скарз ис политикон уавæр, уыимæ ацы фыдбæллæх кæрон скодта, XVIII æнусы ма йын чи уыдис паддзахады уыцы колониалон амбицитæн. Ацы æбуалгъ цау ссис дзырддаг Рухсады Дуджы философтæм, æмæ афтæмæй фæахъаз ис теодицийы концепцийы сарæзтæн. Лиссабоны зæххæнкъуыст уыдис фыццаг ахæм, зонадон æгъдауæй иртæст чи æрцыдис. Йæ раиртæст скодта сæрæвæрæн нырыккон сейсмологийæн.

Абоны бонмæ геологтæ куыд нымайынц, афтæмæй Лиссабоны зæххæнкъуысты магнитудæ уыдис 9 баллмæ æввахс, йæ эпицентр та уыдис Атлантикон фурды, Сан-Висентийы сынæгæй хуссар-ныгуылæны ’рдыгæй, 200 километры æддæдæр.

Сахар зæххæнкъуысты фæстæ ногæй рацаразыны куыстытæн разамынд лæвæрдта маркиз де Помбал.