Стамбул
Сахар
|
Стамбул (тур. İstanbul; зындгонд у куыд Константинополь дæр) у Турчы тæккæ дынджырдæр сахар, Византи æмæ Османты империйы кæддæры сæйраг сахар. Цæрынц дзы 16 милуан адæймаджы бæрц, уымæй у Европæйы стырдæр сахартæй иу. Стамбул лæууы Босфоры былтыл æмæ у дунейы ахсджиагдæр порттæй иу.
Турчы кæддæры сæйраг сахар, 1923-æм азæй фæстæмæ сси хуымæтæджы сахар (ныр бæстæйы сæйраг сахар у Анкара). Ныры ном (İstanbul) йын официалон æгъдауæй радтой 1930-æм азы.
Стамбулы историон районтæ æмæ сыхтæИвын
Европæ:
- Султанахмет
- Галатæ
- Бейоглу
- Бешикташ
- Вефа
- Фатих
- Таксим
- Лалели
- Эминёню
- Сулукуле
- Долмбахче
- Айвансарай
- Касымпаша
- Джибали
- Чукурджума
- Каракёй
- Зейрек
- Кабаташ
- Фенер
- Балат
- Эйюп
- Ортакёй
- Влахерны
- Бебек
Ази:
Сæргæндтæ
Зонад æмæ ахуырадИвын
Стамбул у Турчы зонадон центр. Сахары мидаг ис цалдæр паддзахадон университеты, уыдоны ’хсæн сты: Стамбулы университет, Стамбулы техникон университет, Мармара æмæ Богазичийы университет. Стæй ма Стамбулы ис Стамбулы экономикæйы академи, Уæлдæр техникон скъола, Аивады академи, Стамбулы консерватори æмæ æндæр уæлдæр ахуыргæнæндæттæ.
Сахары архайынц цалдæр наукон æхсæнады: Турчы медицинон æхсæнад, Турчы биологон æхсæнад, Турчы химион æхсæнад. Сахары стырдæр библиотекæтæ сты Стамбулы университеты библиотекæ æмæ Стамбулы техникон университеты библиотекæ, Сулейманиейы библиотекæ, Баязиды библиотекæ.
КультурæИвын
МузейтæИвын
Сахары сæйрагдæр музейтæ: Æрвхуыз мæзджыт, Сулейманиейы мæзджыт, Сыгъдæг Софияйы Аргъуаны Музей, Стамбулы археологон музей, Нывкæнынад æмæ скульптурæйы музей, Топкапыйы галуаны музей, Мозаикæйы музей, Туркаг æмæ пысылмон культурæйы музей æмæ æндæртæ.
ЭкономикæИвын
Стамбул у Турчы экономикон центр æмæ сæйраг индустрион сахар. Паддзахады стырдæр банктæ, фæсарæйнаг æхсæнæдтæ æмæ агенстæдтæ сты Стамбулы.
ЦæрджытæИвын
Стамбул у Европæйы дыккаг стырдæр сахар (Мæскуыйы фæстæ). Сахары цæрынц 13 млн. адæймаджы.
| Цæрджыты нымæцы динамикæ | |||||||||||||
| Аз | Цæрджытæ | Аз | Цæрджытæ | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 330 | 40 000 | 1914 | ▼ 909 978 | ||||||||||
| 400 | ▲ 200 000 | 1927 | ▼ 680 857 | ||||||||||
| 530 | ▲ 550 000 | 1935 | ▲ 741 148 | ||||||||||
| 545 | ▼ 350 000 | 1940 | ▲ 793 949 | ||||||||||
| 715 | ▼ 300 000 | 1945 | ▲ 860 558 | ||||||||||
| 950 | ▲ 400 000 | 1950 | ▲ 983 041 | ||||||||||
| 1200 | ▼ 250 000 | 1955 | ▲ 1 268 771 | ||||||||||
| 1453 | ▼ 36 000 | 1960 | ▲ 1 466 535 | ||||||||||
| 1477 | ▲ 70 000 | 1965 | ▲ 1 742 978 | ||||||||||
| 1566 | ▲ 600 000 | 1970 | ▲ 2 132 407 | ||||||||||
| 1690 | ▲ 750 000-800 000 | 1975 | ▲ 2 547 364 | ||||||||||
| 1817 | ▼ 500 000 | 1980 | ▲ 2 772 708 | ||||||||||
| 1860 | ▲ 715 000 | 1985 | ▲ 5 475 982 | ||||||||||
| 1885 | ▲ 873 570 | 1990 | ▲ 6 629 431 | ||||||||||
| 1890 | ▲ 874 000 | 2000 | ▲ 8 803 468 | ||||||||||
| 1897 | ▲ 1 059 000 | 2007 | ▲ 11 372 613 | ||||||||||
| 1901 | ▼ 942 900 | 2010 | ▲ 13 120 596 | ||||||||||
ТранспортИвын
Стамбул у Турчы стырдæр транспортон æлхынцъ. Ис дзы дыууæ æхсæнадæмон аэропорты — Ататюрчы аэропорт (IST) (Atatürk International Airport) æмæ Сабиха Гёкчены номыл аэропорт (SAW) (Sabiha Gökçen International Airport).
Стамбулы кусы метрополитен.
 |
Ацы статья Турчы тыххæй къæртт у, ома æрдæгцæттæ. Википедийæн баххуыс кæн æмæ ацы статья раст æмæ стырдæр скæн. |
| Дунейы дыууæ хайы чи сты, ахæм сахартæ | |
|---|---|
 Хъазахстан |
Атырау | Уральск |
 Уæрæсе |
Екатеринбург | Златоуст | Кыштым | Магнитогорск | Оренбург | Орск |
 Турк |
Стамбул |