Стамбул

Стамбу́л (тур. İstanbul), зындгонд у куыд Константино́поль (гр. Κωνσταντινούπολις) кæнæ Констæнтины (Константины) Сахар кæнæ Ром дæр у Турчы тæккæ дынджырдæр сахар, Византия æмæ Османты империйы кæддæры сæйраг сахар. Цæрынц дзы 15 милуан адæймаджы бæрц, уымæй у Европæйы стырдæр сахар. Стамбул лæууы Босфоры былтыл æмæ у дунейы ахсджиагдæр порттæй иу.

Сахар
Стамбул
тур. İstanbul
41°00′36″ с. ш. 28°57′37″ в. д.
Паддзахад	Турк
Регион	Мармæр денджызы регион
Ил	Стамбул
Истори æмæ географи
Бындурæвæрд	1453-æм азы 29 майы
Раздæры нæмттæ	330 азы агъоммæ — Византий 1930 азы агъоммæ — Константинополь
Фæзуат	5343 км²
Сахатон таг	UTC+3:00
Цæрджытæ
Цæрджытæ	▲15 655 924 ад. (2023)
Цифрон идентификатортæ
Телефонон код	212, 216
Посты индекс	34000–34990
istanbul.gov.tr
Викикъæбицы медиа

Турчы кæддæры сæйраг сахар, 1923-æм азæй фæстæмæ сси хуымæтæджы сахар (ныр бæстæйы сæйраг сахар у Анкара). Ныры ном (İstanbul) йын официалон æгъдауæй радтой 1930-æм азы.

Стамбулы историон районтæ æмæ сыхтæ

Европæ:

• Султанахмет
• Галатæ
• Бейоглу
• Бешикташ
• Вефа
• Фатих
• Таксим
• Лалели
• Эминёню
• Сулукуле
• Долмбахче
• Айвансарай
• Касымпаша
• Джибали
• Чукурджума
• Каракёй
• Зейрек
• Кабаташ
• Фенер
• Балат
• Эйюп
• Ортакёй
• Влахерны
• Бебек

Ази:

• Ускюдар
• Кадыкёй

Зонад æмæ ахуырад

Стамбул у Турчы зонадон центр. Сахары мидаг ис цалдæр паддзахадон университеты, уыдоны ’хсæн сты: Стамбулы университет, Стамбулы техникон университет, Мармарæ æмæ Богазичийы университет. Стæй ма Стамбулы ис Стамбулы экономикæйы академи, Уæлдæр техникон скъола, Аивады академи, Стамбулы консерватори æмæ æндæр уæлдæр ахуыргæнæндæттæ.

Сахары архайынц цалдæр зонадон æхсæнады: Турчы медицинон æхсæнад, Турчы биологон æхсæнад, Турчы химион æхсæнад. Сахары стырдæр библиотекæтæ сты Стамбулы университеты библиотекæ æмæ Стамбулы техникон университеты библиотекæ, Сулейманиейы библиотекæ, Баязиды библиотекæ.

Культурæ

Музейтæ

Сахары сæйрагдæр музейтæ: Æрвхуыз мæзджыт, Сулейманиейы мæзджыт, Сыгъдæг Софияйы Аргъуаны Музей, Стамбулы археологон музей, Нывкæнынад æмæ скульптурæйы музей, Топкапыйы галуаны музей, Мозаикæйы музей, Туркаг æмæ пысылмон культурæйы музей æмæ æндæртæ.

Экономикæ

Стамбул у Турчы экономикон центр æмæ сæйраг индустрион сахар. Паддзахады стырдæр банктæ, фæсарæйнаг æхсæнæдтæ æмæ агенстæдтæ сты Стамбулы.

Цæрджытæ

Стамбул у Европæйы стырдæр сахар. Сахары цæрынц 15 млн. адæймаджы.

Аз	Цæрджытæ
1922	710 286
1927	806 863
1935	883 599
1940	991 237
1945	1 078 399
1950	1 166 477
1955	1 533 822
1960	1 882 092

Аз	Цæрджытæ
1965	2 293 823
1970	3 019 032
1975	3 904 588
1980	4 741 890
1985	5 842 985
1990	7 309 190
1997	9 198 809
2000	10 018 735

Аз	Цæрджытæ
2007	12 573 836
2008	12 697 164
2009	12 915 158
2010	13 255 685
2011	13 624 240
2012	13 854 740
2013	14 160 467
2014	14 377 018

Аз	Цæрджытæ
2015	14 657 434
2016	14 804 116
2017	15 029 231
2018	15 067 724
2019	15 519 267
2020	15 462 452
2023	15 655 924

Транспорт

Стамбул у Турчы стырдæр транспортон æлхынцъ. Ис дзы дыууæ æхсæнадæмон аэропорты — Ататюрчы аэропорт (IST) (Atatürk International Airport) æмæ Сабиха Гёкчены номыл аэропорт (SAW) (Sabiha Gökçen International Airport).

Стамбулы кусы метрополитен.

Метрополитены станцæ