Цæлыччы къанау

Цæлыччы къанау цæуы Зилгæйы сæрмæ, скæсæны ’рдыгæй, дарддæр цæуы, Хуымæллæджы, Бруты, Заманхъулы, Даргъ-Къохы æмæ Кæрдзыны хъæуты зæххытыл. Цæлыччы быдырты хæдзарæдты хъæздыг зæххыты донæй бафсадын уыдис стыр хъуыддаг. Уым тынг бирæ тыхстдзинæдтæ æййæфтой ахсджиаг хъæууонхæдзарадон куыстыты рæстæг. Алы бон дæр уыдон ласын хъуыдис 10 километры дæрддзæгæй; бирæ рæтты бæхты бричкæтимæ, уæрдæттимæ кодтой дон ласыны куыст.

Къанауы арæзтадон куыстытæ байдыдтой 1940-æм азы 25 апрелы колхозты æмæ æндæр организациты тыхтæй æмæ хардзæй. Хъазуатон куыст кодтой арæзтады æппæт республикæйы хæдзарæдты службæгæнджытæ, фæскомцæдисонтæ, заводты æмæ æндæр куыстуæтты коллективтæ, специалисттæ зæрондæй-ногæй.

Кæд хæслæвæрд зæхх æркъахынæй уыдис 3,5 кубометры, уæд иу адæймаг дæр ахæм нæ уыд, йæ нормæ чи не ’ххæст кодта. Уыдис, дыууæ—æхсæз хатты фылдæрæй чи ’ххæст кодта йæ хæс, ахæмтæ дæр.

Къанау аразыны рæстæг алы бон дæр уагьд цыдис сæрмагонд газет «Цалыкский канал». Редактор та йын уыдис Хетæгты Созырыхъо. Ахæм газеты номыртæ, æвæццæгæн, уыдаиккой 15-20 бæрц.

Йæ дæргь 47 километры кæмæн уыдис, секундмæ 5 кубометры дон кæуылты калдис, уыцы къанау арæзт фæцис 16 кусгæ бонмæ, æмгьуыдæй 4 боны раздæр, уый æмæ лæгдыхæй, бел æмæ киркæйы руаджы. Уæд нæма уыдысты бульдозертæ, экскаватортæ æмæ æндæр мæркъахæн техникæ. 1940 азы 14—15 майы фыццагдæр фæлварынæн къанауыл дон уагьд æрцыдис йæ райдайæнæй йæ кæронмæ.

Хуымæллæджы доныл сарæзтой æфсæн-бетон ауæзт, кьанауыл та — 28 гидротехникон донмарæны, донуадзæны. 18 майы æппæт республикæйы фæллойгæнджытæ дæр кадджын уавæры сбæрæг кодтой куыд стыр бæрæгбон, афтæ. Уырдæм фæллойгæнæг адæмæй æрæмбырд 70 мины бæрц æгас республикæйæ.

Цæлыччы быдырты цы колхозонтæ куыстой, уыдон пайда кæнын райдыдтой къанауы донæй.

Топографион картæ

• Картæйы сыф K-38-30 Дзæуджыхъæу. Масштаб: 1 : 100 000. Раны æууæл 1984-æм азы. Рауагъд 1988-æм азы.