Хъобаны Адæмон Республикæ
Хъобаны Адæмон Республикæ (уырыс. Кубанская народная республика; 1918-æм азы 4 декабрæй — Хъобаны край, уырыс. Кубанский край) уыд паддзахад раздæры Хъобаны облæст æмæ Хъобаны хъазахъхъаг æфсады зæххытыл, кæцы фæзындис Уæрæсейы империйы фехæлды фæстæ. Мидхæсты фæстиуæгæн паддзаха фехæлдис æмæ Советон Уæрæсейы хай баци.
| Хъобаны Адæмон Республикæ Æнæбанымад паддзахад | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Сæйраг сахар | .png){kind=small} Екатеринодар
| ||||||||
| Стырдæр сахартæ | Екатеринодар, Сочи, Новороссийск, Майкъоп, Ейск, Анапæ | ||||||||
| Æвзаг | уырыссаг, украинаг | ||||||||
| Атаман | |||||||||
| • 1918—1919 | Александр Филимонов | ||||||||
| • 1919 | Николай Успенский † | ||||||||
| • 1920 | Николай Букретов | ||||||||
| Хъобаны радæйы сæрдар | |||||||||
| • 1917—1918 | Лука Быч | ||||||||
| • 1918—1919 | Филипп Сушков | ||||||||
| • 1919 | Павел Курганский | ||||||||
| • 1919—1920 | Филипп Сушков | ||||||||
| • 1920 | Василий Иванис | ||||||||
| Хотыхджын тыхтæ |  Хъобаны хъазахъхъы æфсад
| ||||||||
| Бындардзинад | |||||||||
| ← Хъобаны облæст Хъобан æмæ Сау денджызы облæст → | |||||||||
.svg){kind=small}
Республикæйы закъондæттæг оргæнтæ уыдысты Хъобаны крайы радæ æмæ Хъобаны закъондæттæг радæ.
Æххæстгæнæг хицауады сæргъы уыдис сæйраг атаман, уый дæр сæйраг къамандыгæнæг уыдис. Æвзæрстой йæ Край радæйы уæнгтæ 4 азы æмгъуыдмæ. Хицауады уæнгты нысан кодта сæйраг атаман.
Республикæйы дыууæ хъомысджындæр политикон тыхы уыдысты «сауденджызонтæ» (уырыс. черноморцы) æмæ «хаххонтæ» (уырыс. линейцы). Сауденджызонты хъомыс æмæ мулк фылдæр уыдис, уыдон лæууыдысты фередалистон позицитыл, уыдонæй иуæй-иуы фæндыд Хъобан Украинæимæ баиу кæнын. Хаххонтæ та уыдысты, уырыссагау чи дзырдтой, уыцы хъазахъхъæй æмæ сæ хъуыдымæ гæсгæ Хъобан хъуамæ иугонд Уæрæсейы скондмæ раздæхтаид.
Хаххонты фарс лæууыдысты хъобайнаг афицертæй бирæтæ, æххуыс сын кодта Хуссар Уæрæсейы гæрзифтонг тыхтæ дæр (ВСЮР). Хаххонтæ æмæ сауденджызонты ’хсæн тохы аххосæй республикæйы цыбыр царды дæргъы атаманы бынаты уыдис æртæ адæймаджы, хицауады сæрдары бынаты та — цыппар (Лука Быч, Филипп Сушков, Павел Курганский, Василий Иванис).
Крайæн йæ экономикæ фидар уыдис. Кæд æмæ транспорт афтæ хорз нæ куыста, уæддæр Хъобан уыдис фронтæй дарддæр, уыдис ын цалдæр порты, цы мæнæу сагътой, уыдонæй уæй кæнгæйæ хорз æфтиаг-иу райстой[1].
Хъобан æмæ Сау денджызы былгæрон УСФСР-мæ бацыдис куыд Хъобан æмæ Сау денджызы облæст. Хъазахъхъæгты иуæй-иу балтæ ма ныхкъуырд лæвæрдтой советон тыхтæн 1925-æм азы онг.
Хицаутæ ивын
| № | Ном | Кæдæй | Кæдмæ |
|---|---|---|---|
| 1 | Александр Филимонов | январь 1918 | май 1919 |
| 2 | Николай Успенский † | 1919 11 ноябры | 1919 17 декабры |
| 3 | Николай Букретов | январь 1920 | мартъи 1920 |
| № | Ном | Кæдæй | Кæдмæ |
|---|---|---|---|
| 1 | Лука Быч | 1917 1 ноябры | 1918 31 декабры |
| 2 | Филипп Сушков | 1918 31 декабры | 1919 19 майы |
| — | Даниил Скобцов | 1919 19 майы | 1919 25 майы |
| 3 | Павел Курганский | 1919 25 майы | 1919 11 декабры |
| 4 | Филипп Сушков | 1919 11 декабры | 1920 18 январы |
| 5 | Василий Иванис | 1920 18 январы | 1920 мартъи |
Фиппаинæгтæ ивын
- ↑ А.А. Зайцев. Кубанское краевое правительство в годы революции и Гражданской войны на Кубани в 1917-1920(недоступная ссылка). Официальный сайт Кубанского казачьего войска. Датæ: 2015-æм азы 5 июны. Архив 2015-æм азы 5 июны.