Церетели, Георгий Василийы фырт
Гео́ргий Васи́лийы фырт Церете́ли (гуырдз. გიორგი ვასილის ძე წერეთელი, райгуырдис 1904-æм азы 8 (21) октябры Тианеты, Тифлисы губернæйы — амардис 1973-æм азы 9 сентябры Тбилисы) у советон ахуыргæнæг, скæсæнзонынады гуырдзиаг скъолайы бындурæвæрæг, арабист, Тбилисы паддзахадон университеты (ТПУ) Скæсæйнаг факультеты гуырæнтыл чи лæууыди, уый. Уый йеддæмæ Церетели уыд Гуырдзыстоны зонæдты академийы Скæсæнзонынады институты бындурæвæрæг æмæ фыццаг директор, уыцы академийы академик, ГССР-йы сгуыхт зонæдты кусæг, филологон зонæдты кандидат, профессор. Советон Цæдисы Зонæдты академийы бæлвырд уæнг 1968-æм азæй.
| Георгий Василийы фырт Церетели | |
|---|---|
| гуырдз. გიორგი წერეთელი | |
 | |
| Райгуырды датæ | 8 (21) октябры 1904 кæнæ 1904[1] |
| Райгуырæны бынат | |
| Мæлæты датæ | 1973-æм азы 9 сентябры[2] кæнæ 1973[1] |
| Мæлæты бынат | |
| Бæстæ | |
| Зонады къабаз | араббистикæ[d] æмæ æвзагзонынад |
| Куысты бынат | |
| Альма-матер | |
| Ахуырадон къæпхæн | филологон зонæдты доктор[d] |
| Зонадон разамонæг | Павел Константинович Коковцов[d] |
| Хорзæхтæ æмæ премитæ | |
 Викикъæбицы медиа | |
Цардафыст
ивынГеоргий Церетели райгуырдис 1904-æм азы Гуырдзыстон скæсæны, посёлок Тианеты. Йæ фыд, кънйаз Василий Церетели (1862—1937) уыд зындгонд дохтыр, журналист æмæ меценат, был известным грузинским врачом, журналистом и меценатом, йæ фыдыфсымæр Михаил Церетели (1878—1965) та — зынгæ историк.
1927-æм азы Церетели каст фæци Тбилисы паддзахадон университет. 1928—1931 азты уыд Советон Цæдисы Зонæдты академийы аспирант, 1931—1933-æм азты — Ленинграды нырыккон скæсæйнаг æвзæгты институты доцент.
1933—1973-æм азты куыста профессоры хæдивæгæй (1933—1942) æмæ профессорæй (1942—1973) Тбилисы паддзахадон университеты. 1933—1937-æм азты — Гуырдзыстоны паддзахадон музейы хистæр кусæг. 1940-æм азæй 1960-æм азы онг Церетели разамынд лæвæрдта Гуырдзыстоны Зонæдты академийы Æвзагзонынады институты скæсæйнаг æвзæгты кафедрайæн. 1942-æм азы райста зонæдты докторы къæпхæн æмæ профессоры наукон ном.
1945-æм азы Церетели уыд скæсæнзонынады факультеты бындурæвæрджыты ’хсæн, уыцы факультеты семитаг æвзæгты кафедрæйæн уыд йæ сæргълæууæг (1945—1973).
1946-æм азы æвзæрст æрцыдис Гуырдзыстоны ССР-йы Зонæдты академийы бæлвырд уæнг (академик). 1970-æм азæй куытс академийы Президиумы.
1960-æм азы Церетели сæвæрдта Скæсæнзонынады институты бындур, 1973-æм азы онг уыд уыцы институт директор.
Георгий Церетели амардис 1973-æм азы Тбилисы. Ныгæд æрцыдис Тбилисы университеты парчы.
Иртасæнтæ
ивынГеоргий Церетелийы сæйрагæдæр архайд уыдис ацы темæтыл:
- Централон Азийы араббаг диалекттæ,
- араббаг æвзагзонынад æмæ фольклор,
- иврит æмæ арамейаг æвзаджы иртæстытæ,
- Æввахс Скæсæны æвзæгты истори æппæтæй,
- фыссынады истори æмæ уæлдайдæр гуырдзиаг фыссынады равзæрд,
- Гуырдзыстон æмæ Кавказы истори иртасынмæ бæззæг ратæдзæнтæ,
- руставелологи,
- теоретикон лингвистикæйы фарстатæ.
Церетели у 100 ахсджиаг зонадон-иртасæг уацмасы автор, рауагъта дæс монографийы.
Иуæй-иу ахсджиаг зонадон куыстытæ
ивын- «Урартские надписи из Государственного музея Грузии» (монографи), Тбилис, 1939 (гуырдзиаг, уырыссаг æмæ англисаг æвзæгтыл).
- «Армазская надпись периода Митридата Иберийского», Труды XXV Международного конгресса востоковедов, Мæскуы, 1962 (уырыссагау, англисаг резюме).
- «Двуязычная надпись из Армази» (монографи), Тбилис, 1941 (уырыссагау, англисаг резюме).
- «Арабские диалекты Центральной Азии. Бухарский диалект» (монографи), Тбилис, 1956 (уырыссагау, англисаг резюме).
- «Древние грузинские надписи из Палестины» (монографи), Тбилис, 1960 (гуырдзиаг æмæ англисаг æвзагыл).
- «Метр и рифма в поэме Шоты Руставели «Витязь в тигровой шкуре» (монографи), под редакцией Г. В. Церетели, Тбилис, 1973 (гуырдзиагау).
- «The influence of the Tajik language on the vocalism of Central Asian Arabic dialects» («Влияние на вокализмы таджикского языка центрально-азиатских арабских диалектов») , BSOAS, vol. XXXIII, Part 1, London, 1970.
- «The Verbal Particle m/mi in Bukhara Arabic», «Folia Orientalia», vol. XII, 1970
Фиппаинæгтæ
ивын- ↑ 1,0 1,1 Люди и судьбы. Биобиблиографический словарь востоковедов - жертв политического террора в советский период (1917-1991) (уырыс.) — СПб: Петербургское Востоковедение, 2013. — 496 с. — (Социальная история отечественной науки о Востоке) — ISBN 978-5-85803-225-0
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Церетели Георгий Васильевич // Большая советская энциклопедия (уырыс.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
Литературæ
ивын- Церетели Георгий Васильевич // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
Æддаг æрмæг
ивын- Уæрæсейы зонæдты академийы сайты фарс Георгий Церетелийы тыххæй
- Церетелийы тыххæй фарс // сайт «Литературные памятники»
- Thomas V. Gamkrelidze Academician George V. Tsereteli (1904—1973)(æнæбаххæсгæ æрвитæн)(англ.) Гуырдзыстоны Зонæдты академийы сайтыл
- Георгий Васильевич Церетели. (Некролог) // Вестник АН СССР, 1973, № 12, стр. 90