Къаспы денджыз
Къаспы денджыз[1] кæнæ Хъаспы денджыз[2] (хъазах. Каспий теңізі, уырыс. Каспийское море, туркм. Hazar deňzi, перс. دریای خزر, азерб. Xəzər dənizi) у, цæхджын дон кæмæн ис, ахæм егъау цад Кавказæй скæсæнырдæм. Цады былтæ хауынц фондз паддзахадмæ (Азербайджан, Иран, Туркменистан, Уæрæсе æмæ Хъазахстан). Дунейы стырдæр цад у, æмæ, йæ асы фæрцы, хонынц æй «денджыз».
| Къаспы денджыз | |
|---|---|
| азерб. Xəzər dənizi, перс. دریای خزر, туркм. Hazar deňzi, уырыс. Каспийское море, хъаз. Каспий теңізі | |
 Къаспы денджыз æмæ Кавказы къам космосæй | |
| Морфометри | |
| Абсолютон бæрзæнд | −27 м |
| Ас | ≈ 1200 × 310 км |
| Фæзуат | ≈ 390 000 км² |
| Гуырахст | ≈ 78 000 км³ |
| Стырдæр арф | 1025 м |
| Гидрологи | |
| Цæхджынад | 12,8—12,9 ‰ |
| Бассейн | |
| Бассейн | ≈ 3 100 000 км² |
| Æфтæг цæугæдæттæ | Волгæ, Урал, Терк, Къуар, Сулак, Самур |
| Ран | |
| 42° с. ш. 51° в. д.HGЯO | |
| Бæстæтæ | |
 Викикъæбицы медиа | |
Къаспы денджызы ныртæккæйы фæзуат у 371 000 км², стырдæр арф — 1025 м, былты дæргъ — 6500—6700 км. Денджызæн йæ скæсæн былгæроны ис стыр, фæлæ тæнæг бакæлæн Кара-Богаз-Гол.
Егъау цадмæ æфтынц 130 цæугæдоны. Уыдонæй стырдæртæ сты Волгæ, Терк (Уæрæсе), Урал, Эмбæ (Хъазахстан), Къуар (Азербайджан), Самур (Уæрæсе æмæ Азербайджаны арæн), Атрек (Туркменистан) æмæ æндæртæ. Волгæ, Урал, Терк æмæ Эмбæ дæттынц, Къаспы денджызмæ афæдзы дæргъы цы дон æфты, уымæй 88—90 %.
Къаспы денджызы былтыл цы сахартæ и, уыдонæй стырдæр у Азербайджаны сæйраг сахар Баку.
Фиппаинæгтæ
ивын- ↑ Уырыссаг-ирон дзырдуат. Сарæзта йæ Абайты Васо. Дыккаг, срастгонд æмæ баххæстгонд рауагъд. Редактор Исаты М.И, рауагъдад «Советон Энциклопеди». Мæскуы — 1970
- ↑ Гуыриаты Т. А. Цыбыр ирон-уырыссаг дзырдуат — Дзæуджыхъæу: Ирыстон, 2003 — 260 ф.